مفاهیم ومبانی مدیریت انواع ریسک

مفهوم ریسک

بسياري از نويسندگان و صاحبنظران، ريسك را به طرق مختلف تعريف كرده‏اند، كه البته تعريف هيچكدام از آنها غلط نيست و بسيار به هم نزديك است. ولي ريسك را برخي از كارشناسان و صاحبنظران اين گونه تعريف كرده‏اند:«ريسك به عنوان انحراف در پيشامدهاي ممكن كه در يك موقعيت معين وجود دارد، تعريف شده است.»

اما ريسك از نظر تئوري به معناي«احتمال انحراف از ميل به هدف مطلوب در زماني مشخص است و«خطر» عامل و علت بوجود آوردن انحراف محتمل است».

ریو[1] (1988)ريسك را به اين صورت تعريف مي‏كند:«پتانسيلي براي شناسايي نتايج ناخواسته و منفي يك رويداد» و مخالف با ريسك، عملي در جهت كنترل آن است(کاپلان و گاریک[2]،1981). ريسك را با مطرح كردن سه سوال ذيل تعريف كرده‏اند:

— چه اشتباهي مي‏تواند موجب مواجهه با خطر شود؟

— چه احتمالي وجود دارد كه اين عمل اتفاق بيافتد؟

— اگر اتفاق بيافتد، نتايج آن چيست؟

پس ما بايد ريسك را به عنوان موضوعي سه گانه تعريف كنيم:

الف) سناريوي رويداد: سناريوي رويداد توصيفي از رويداد تحت مطالعه است.

ب) احتمال وقوع: احتمال وقوع تعيين كمي احتمالي است كه رويداد بر آن اساس اتفاق مي‏افتد.

ج) نتيجه: نتيجه به عنوان شهرت رويداد يا واقعه تعريف مي‏شود.

براي اكثر مردم مفهوم ريسك عبارت است از عدم قطعيت نتيجه در يك شرايط معين و در زماني خاص. به هر حال ريسك دو مفهوم را همواره با خود يدك مي‏كشد،«آينده» و«شك». بنابراين حادثه‏اي كه مربوط به آينده نباشد و يا در مورد وقوع آن شك نداشته باشيم، ديگر ريسك تلقي نخواهد شد.

[1] – Rewe

[2] – Kaplan & Garrick

مديريت ريسك

تعاريف بسياري در زمينه مديريت ريسك ارائه شده است كه هريك مخالفان و موافقان خاص خود را دارد. اما به طور كلي مديريت ريسك«هدايت و بكارگيري اصول علمي مديريت در راستاي اداره ريسك‎هايي است كه سازمان را تهديد مي‎‏كند.»(كبيري،1381،ص43)

مشكل اصلي اين تعاريف در عدم تفكيك وظايف بين ديگر مديران و مديران ريسك است. به عبارت ديگر مساله اين جاست كه آيا مدير ريسك شخصي با وظايف مشخصي است و يا مديريت ريسك جزئي از وظايف هر بخش مديريتي است كه مي‏بايست توسط مديران انجام پذيرد.

در پاسخ به اين سوال به سه عقيده برمي‏خوريم:

الف) گروهي معتقدند كه كليه ريسك‏هايي كه يك موسسه در معرض آنها مي‏باشد، در حيطة مديريت ريسك قرار مي‏گيرد، پس همه مديران خود موظف به شناسايي و رفع كليه خطرات در حيطه فعاليت خود مي‏باشند.

ب) گروهي ديگر مديريت ريسك را منحصر در اداره ريسك‏هاي حقيقي يا ايستا مي‏دانند. منظور از اين ريسك‏ها، همان ريسك‏هايي است كه شامل وقوع خسارت يا عدم وقوع آن مي‏شود.

ج) عده‏اي ديگر مديريت امور بيمه‏اي سازمان را مديريت ريسك مي‏دانند و مدير ريسك را در محدوده ريسك‏هاي بيمه‏پذير محدود مي‏سازند.

ديدگاه ديگري نيز مي‏تواند در اين راستا وجود داشته باشد و آن تركيب عوامل برحسب شرايط و زمان است. چيزي كه مي‏توان آن را ديدگاه اقتضايي مديريت ريسك ناميد. در اين ديدگاه برحسب شرايط و زمان و عوامل داخلي و خارجي سازمان، وظايف مديريت ريسك و حتي گستره ريسك‏هايي را كه شامل برنامه‏هاي مديريت ريسك مي‏شود، تغيير پذيرديده مي‏شود.

از طرفي ديگر ديدگاه مديريت ريسك يك ديدگاه كاملاً استراتژيك است. رده‏هاي بالاي سازمان بيشتر با مفاهيم علمي و فلسفي مديريت ريسك درگير هستند و براي زمانهاي‏ طولاني‏تر از يك سال مي‏بايست برنامه‏ريزي كنند. در حاليكه رده‏هاي پايين‏تر بيشتر با عوامل اجرائي در ارتباط هستند.(كبيري،1381،ص42)

توجه: انتشار مطالب این سایت، در سایت های فروش الکترونیکی ممنوع است و در دیگر سایت ها بدون ذکر منبع پیگرد قانونی دارد.